Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev, Orta Asya Devlet Başkanları V. İstişare Toplantısına katıldı
Cumhurbaşkanı konuşmasında, zirvenin gerçekten bir dönüm noktası olacağı ve büyük ölçüde Orta Asya devletleri arasındaki çok yönlü işbirliğinin gidişatını belirleyeceğinden emin olduğunu dile getirdi.
Bu coğrafyada ticari ve ekonomik işbirliğinin sürekli olarak genişlediğini, işletmeler arasındaki temasların yoğunlaştığını ve ortak işletme sayısının gittikçe arttığını dile getiren Kasım-Jomart Tokayev, son beş yılda bölgenin toplam ticaret cirosunun yüzde 80'den fazla artarak 10,6 milyar dolara ulaştığını söyledi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı, Orta Asya’nın ticaret, yatırım, işletme, bilim ve inovasyon alanlarında yeni ekonomik fırsatları bulunduran bir bölge haline geldiğini vurguladı.
Öncelikle Orta Asya ülkeleri arasındaki ticaret akışının sürekli olarak arttırılması gerektiği kanaatinde olan Tokayev, “Ülkelerimizin yakın gelecekte karşılıklı ticaret cirosunu 15 milyar dolara çıkarma imkanı var. Bunu ulaşmak için mevcut engellerin kaldırılması, aşırı korumacılıktan kaçınılması, şeffaf ve istikrarlı ticaret koşullarının yaratılması önemli.” dedi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı, bölgedeki ülkelerin, özellikle tarım ve inşaat, kimya ve tekstil malları başta olmak üzere birçok üründe ithal ikamesini sağlayabileceklerini belirtti. Bu konuda Cumhurbaşkanı, “Kazakistan, hammadde dışı 175 üründe bölge ülkelerine ihracatını arttırabilir." dedi.
Kazakistan lideri, "Ticari kuruluşlar arasında doğrudan bağlantı kurmak için, örneğin Central Asia Gateway portalı çerçevesinde emtia üreticilerinin ortak bir elektronik veri tabanını oluşturmayı öneriyoruz" dedi.
Ayrıca Kasım-Jomart Tokayev, ileride üçüncü ülke pazarlarına ihracat etmek üzere bazı malların üretimine yönelik Orta Asya devletleri arasında Endüstriyel İşbirliğini Geliştirme Eylem Planı’nın hazırlanmasını önerdi.
Trans-Hazar Uluslararası Taşıma Güzergahı’nın ayrı bir öneme sahip olduğunu dile getiren Tokayev, Aktau limanında dünyanın önde gelen operatörlerinin katılımıyla bir konteyner merkezinin oluşturulması planlandığını bildirdi. Kazakistan’ın Dostık-Moyıntı, Bahtı-Ayagoz, Darbaza-Maktaaral demiryolu projelerinin yanı sıra Janaozen-Türkmenistan sınır ötesi otoyolu gibi büyük projelerin hızlı bir şekilde hayata geçirilmesine odaklandığını sözüne ekledi. Kazakistan Cumhurbaşkanı ayrıca, Orta Asya’da dijital kararlarının uygulandığı alanların genişletilmesine öncelik tanınması gerektiğine vurgu yaptı.
Kazakistan lideri ayrıca, Dostluk, İyi Komşuluk ve İşbirliği Anlaşması'nın bir an önce yürürlüğe girmesinin önemine dikkat çekti.
Tokayev, somut önleyici tedbirleri geliştirmek üzere 2024 yılında Kazakistan'da güvenlik konseylerinin sekreterleri düzeyinde Orta Asya'da Güvenlik ve İşbirliği Diyaloğunun düzenlenmesini önerdi.
Konuşmada üniversiteler arasındaki temasların geliştirilmesi de dahil olmak üzere kültürel ve insani işbirliği konuları üzerinde duruldu. Tokayev, “Geçen yıl Kırgızistan'da Kazak üniversitelerinin şubeleri açıldı. Tacikistan'da da yüksek öğretim kurumları bazında ortak fakültelerin açılması üzerinde çalışılıyor. Kazakistan ve Özbekistan’ın önde gelen üniversitelerinin karşılıklı olarak şube açmaları konusu inceleniyor." dedi.
Kasım-Jomart Tokayev ayrıca, ortak araştırma ve çeşitli bilimsel çalışmaların temelini oluşturacak 1. Orta Asya Ülkeleri Tarihçileri Forumu'nu düzenleme inisiyatifini öne sürdü.
,Kasım-Jomart Tokayev konuşmasının sonunda ülke liderlerini Kazakistan'da düzenleneecek olan Orta Asya Devlet Başkanları VI. İstişare Toplantısına davet etti.
Toplantıda Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahmon, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev de konuşma yaptı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev onur konuğu olarak davet edildi.