“KAZAKH INVEST”, yatırımları çekmenin yanı sıra mevcut yatırımcılarla karşılıklı etkileşim, yatırım sonrası destekler, yatırımcı memnuniyeti monitoringi, yürürlükteki yasaların analizi konusunda ihtisaslaşmış bir Ulusal Şirket’tir.

            Yatırımcı haklarının korunması herhangi bir ülkenin yatırım ortamının önemli unsurlarından biri olup, bu nedenle gelişmekte olan ülkeler ilk önce anlaşmazlıkların adaletli çözümünün kurumsal bir temelini oluşturmaktadır.

            Yatırımcı haklarının ve yasal menfaatlerinin mahkeme dışı ve mahkeme öncesi korunmasında Yatırım Ombudsmanı kurumu önemli bir mekanizma olarak ortaya çıkmaktadır.

            Yatırım Ombudsmanı kurumu ülkenin yatırım ortamını geliştirmek amacıyla 2014 yılında kuruldu. Temel görevi, yatırım faaliyetlerinde ortaya çıkan konularda yatırımcıların yasal hak ve çıkarlarının korunmasını sağlamak, konu mahkemeye gitmeden çözüm bulunması için öneride bulunmaktır.

            Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti’nin 26 Aralık 2015 tarihli kararıyla yatırım ombudsmanının faaliyet tüzüğü onaylandı. Yatırım ombudsmanının ana fonksiyonları: yatırımcı başvurularını incelemek, devlet kurumlarıyla iletişimde bulunarak yatırımcı hak ve yasal çıkarlarını korumaktır. Yatırım ombudsmanı, Kazakistan Cumhuriyeti’nin hukuki temelini ve dolayısıyla ülkedeki yatırım ortamını geliştirmek için öneri hazırlama ve Kazak Hükümeti’ne sunma yetkisine sahiptir. Yatırım ombudsmanı Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti tarafından tayın edilmektedir.

            Girişimcilik Kanunu’nun 315. Maddesi gereği yatırım ombudsmanı aşağıdaki görevleri yerine getirmektedir:

1. Yatırımcıların Kazakistan Cumhuriyeti’nde yaptıkları yatırım faaliyetleri sırasında

ortaya çıkan meselelerle ilişkin başvurularını incelemek ve devlet ile karşılıklı etkileşimde bulunarak çözüm önerilerini sunmak;

1. Doğan anlaşmazlıkları mahkemeye getirmeden çözümünde yatırımcılara

destekte bulunmak;

1. Kazakistan Cumhuriyeti’nin yatırım faaliyetleriyle ilgili mevzuatının geliştirilmesine

yönelik önerileri hazırlamak ve Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti’ne sunmaktır.     

Yukarıda belirtildiği gibi, yatırım ombudsmanının görevlerinden biri, yatırımcı haklarını korumak amacı doğrultusunda ilgili devlet kurumları ile karşılıklı etkileşimde bulunmaktır. Dolayısıyla yatırım ombudsmanının başvuruların incelenmesi için gerekli bilgileri devlet kurumlarından talep etme ve alma hakkı vardır. Kanun gereği, yatırım ombudsmanı ticari sır içeren herhangi bir bilgiyi talep edebilmekte ve alabilmektedir. Yatırım ombudsmanı yatırımcıların başvuruları üzerine devlet kurum ve kuruluşlarının yöneticileri ve diğer yetkililerince derhal kabul edilme ve ayrıca, ilgili devlet kurum ve kuruluşların yöneticilerinin veya yardımcılarının açıklamalarını dinleme hakkına sahiptir.

Girişimcilik Kanunu’na göre yatırım ombudsmanı yatırımcıların hak ve yasal menfaatlerini korumak, yatırımcıların başvurularını incelerken objektif ve tarafsız olmak ve yatırımcı haklarının korunmasını engelleyen herhangi bir eylem yapmamak zorundadır.

            Nitekim yatırım ombudsmanı:

1. yatırımcıya, Kazakistan Cumuriyeti mevzuatında öngörülen hak ve yasal çıkarlarını koruma şekli ve yolları dahil tüm ilgili konuları anlatmakta;
2. yatırımcıların sorularına çözüm bulmak için ilgili devlet kurum ve kuruluşlarla toplantı, istişare, protokol görüşmeleri gerçekleştirmekte, yatırımcıların başvuruları üzerine ilgili devlet kurum ve kuruluşlarının yöneticilerinin veya yardımcılarının açıklamalarını dinlemekte;
3. yatırımcı başvuruları ile devlet kurum ve kuruluşlarının açıklamalarının analizini yapmakta;
4. mevzuat analizini yaparak, yatırımcı haklarını çiğneyen veya girişimcilik faaliyetlerini zorlaştıran normları tespit ederek yatırımcıya hak ve yasal menfaatlerini yeniden kazandırmak üzere önerilerini hazırlamakta;
5. yatırımcı hak ve yasal menfaatlerinin ihlal edilmesine sebep olan harekette bulunan ilgili devlet kurumuna ve/veya yetkili kişiye bu hak ve menfaatlerin yeniden kazandırılmasına yönelik önerileri sunmaktadır.

Yatırım ombudsmanı çerçevesinde faaliyet gösteren çalışma grubuna Kazakistan

Cumhuriyeti Başsavcılığı, Maliye, Adalet, Dışişleri, Enerji, Tarım, Ulusal Ekonomi, Eğitim ve Bilim, Kültür ve Spor Bakanlıklarının birinci yönetici yardımcıları girmektedir. Gerektiğinde diğer devlet kurumlarının temsilcileri de çekilmektedir.

      Uygulamada tespit edildiği gibi, yatırımcılar en çok vergi, gümrük, iş mevzuatı,

lisans ve arazi konusunda sorunlarla karşılaşmaktadır.

(Yazı, “Kazakh Invest” Ulusal Şirketi” A.Ş.’den alınmıştır.)

https://invest.gov.kz/