“Damu” Girişimciliği Geliştirme Fonu’nun Kazakistan Cumhuriyeti ekonomisini geliştirmedeki rolü
Küçük ve orta ölçekli işletmelerin gelişmesi, herhangi bir ülkenin ekonomisinin temelini oluşturmaktadır. KOBİ’leri geliştirmeden devletlerin makroekonomik durumunun istikrarından söz etmek mümkün değil. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in stratejik rotası, ekonominin çeşitlendirilmesi, sektörlerin dijitalleşmesi, mevcut üretim tesislerinin modernizasyonu, ihracat potansiyelinin yükseltilmesi, imalat sanayii payının arttırılması ve halkın sosyal güvenliği sayesinde ülkenin her yönüyle kalkınmasına yöneliktir. Bu bağlamda ana eksenlerden biri, girişimciliğin geliştirilmesidir. İş sektörünün gelişmesi, sağlamlaştırılması ve çarpan etkisi konusunda dünya deneyimi ve en iyi uygulamalar dikkate alınarak Kazakistan’ın 2050 yılına kadarki Gelişme Stratejisi’nde KOBİ’lerin ekonomideki payının %50’ye kadar çıkarılması öngörülmektedir.
Hali hazırda KOBİ’lerin Kazakistan GSYİH’deki payı %26’yı aşarak, sağladıkları istihdam oranı %35’i aşmaktadır. Son 5 yıl içinde devlet bu sektöre 10 milyar dolarlık destek sağladı. Bu büyüklükte sağlanan destek sayesinde Kazakistan OECD ülkeleriyle karşılaştırılabilir seviyeye çıktı. Sektörel bazda hizmet, inşaat, eğitim ve imalat sanayiide artış gözlenmektedir. Ticaret, nakliyat ve depolama alanlarında küçük ve orta ölçekli işletmelerin sayısı önemli ölçüde azaldı.
Aynı zamanda KOBİ’lerin desteklenmesine yönelik çeşitli devlet programlarının uygulanmasıyla yerel üreticilerin konumu güçlenmekte, mevcut istihdam korunmakta ve yeni daimi iş olanakları yaratılmakta, tarım sanayiide reformlar yapılarak etkinliği arttırılmakta, Kazakistan ekonomisinin istikrarlı büyümesi sağlanmaktadır.
26 Nisan 1997 tarih ve 665 sayılı Hükümet kararıyla kurulan “Damu” Girişimciliği Geliştirme Fonu” A.Ş. ülkede küçük ve orta ölçekli işletmelerin gelişmesinde büyük bir role sahiptir. Fonun stratejik misyonu, kapsamlı ve etkilli destek araçlarını kullanarak mikro, küçük ve orta büyüklükleki işletmelerin istikrarlı bir şekilde gelişmesinde aktif bir rol üstlenmektir.
20 yıldan fazla süredir “Damu” Fonu, bölgelerde girişimciliğin istikrarlı ve dengeli büyümesini, mevcut istihdamı korumayı ve yeni iş olanaklarını sağlamayı amaçlayan “2020 İş Yol Haritası” İş Geliştirme ve Destek Programı gibi devlet programları aracılığıyla piyasada destek araçlarını aktif bir şekilde tanıtmaktadır. Finansal kiralama ve kredi garanti sözleşmelerinde ve kredilerde faiz desteği gibi devlet destek araçlarını öngören “2020 İş Yol Haritası” Programı, Kazakistan Cumhuriyeti’nde küçük ve orta ölçekli işletmelerin gelişmesi ve desteklenmesine yönelik olup, iş adamlarına devlet hibelerinin verilmesini ve eğitimini öngörmektedir.
Konutların uygun fiyatlarla satın alınabilmesi, Kazakistan’ın kalkınmasında diğer ana hedeflerden biridir. Özel inşaat şirketleri canlandırmanın önemi ışığında, “Nurlu Yer” Devlet Konut Programı’nın yedi hedeflerinden ikincisi, “Özel inşaatçılar tarafından yapılan konut inşaatına ivme kazandırılması”dır. Programın uygulayıcısı ve finansal temsilcisi olan “Damu” Fonu, ticari bankaların verdikleri kredilerde faiz desteği sağlayarak konut inşaatçılarına yardımda bulunmaktadır.
Ülkenin sosyo-ekonomik gelişmesinde mikro ve küçük işletmeler, bilindiği gibi, önemli oyuncular olarak ortaya çıkmaktadır. “Damu” Fonu mikro kredileme programının başlıca uygulayıcılarından biridir. 2017 yılında Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, mikro ve küçük ölçekli girişimciliğin desteklenmesine ve geliştirilmesine yönelik, 2017-2021 yıllarını kapsayan “Enbek” (Kaz. Emek) Verimli İstihdam ve Kitle Girişimciliği Geliştirme Programı’na start verdi. Küçük işletmeler büyük kuruluş sermayesini gerektirmemekte, yatırılan kaynakların geri dönüş süresi kısa olmakta, ulusal ekonominin yeniden yapılanmasını, sınırlı kaynaklarla mal ve hizmet tüketim pazarının oluşum ve genişlemesini daha etkin ve daha hızlı bir şekilde sağlamaktadır. Küçük işletmeler tüketici talebinin dalgalanmalarına duyarlı olmakta, böylelikle pazarda gereken dengeyi ve rekabet ortamını sağlamaktadır. Küçük ölçekli işletmelerin dinamik bir şekilde gelişmesi beraberinde yeni iş olanaklarını, dolayısıyla istihdam konusuna çözüm getirmektedir.
Yerel girişimcilere sağlanan desteği genişletmek amacıyla “Damu” Fonu, mikro, küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri ve ayrıca, kadın girişimciliğini finanse etmek üzere kaynak çekmek için uluslararası finans kuruluşlarıyla yoğun çalışmalar sürdürmektedir.
Bunun yanı sıra “Damu” Fonu, şehirdeki sektörlerde enerji tüketiminin azaltılmasına yönelik proeleri gerçekleştirmeyi planlayan KOBİ’leri ticari kredilerde faiz sübvansiyonu ve teminat sağlayarak desteklemektedir. Bunun sonucu yatırım finansmanı sağlanarak sera gazı emisyonunun azaltılması sayesinde iş sektörün gelişmesine katkıda bulunarak, toplumun ve doğanın çevre güvenliğine değerli bir katkı da sağlanmış olmaktadır.