Kazakistan yabancı yatırımları çekmede bölge liderliğini koruyor
Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Yatırım Komitesi’nin açıklamasına göre, son birkaç yıldır büyük yatırımcılar Kazakistan ile ortak projelere ilgi göstermekte, Claas, Honeywell, Reimann, PCM, WIKA gibi şirketleri ülkede faaliyete geçmiş ve Wabtec, HMS Bergbau, China Nonferrous Metal Mining Group, Baladna, WEG ve Orzax şirketleri de bu yıl Kazakistan’da eczacılık ürünleri üretimini yapmak istediklerini bildirmiş bulunmaktadır.
Kazakistan'a 2023 yılının ilk yarısında 13,2 milyar dolar çekilmiş olup bu rakam son 5 yılın ortalamasının (11,7 milyar dolar) %12,8 üzerinde gerçekleşti. 1,34 milyar dolarla ABD, 966,7 milyon dolarla Hollanda, 781,7 milyon dolarla İsviçre, 478,5 milyon dolarla Çin ve 406,6 milyon dolarla Rusya toplam net doğrudan yabancı yatırım hacminin %97'sini oluşturan ilk 5 ülke oldu. Yabancı yatırımlarda parasal büyümenin yanısıra yapısındaki değişimi de dikkate değerdir. İmalat sektörünün payı 2005-2014 yıllarının ortalaması olan %9,9'u iki kat aşarak son üç yılda 2022 yılında %20'ye ulaştı.
Uzun yıllar boyunca doğrudan yabancı yatırımların (DYY) büyük bir kısmı hammadde sektörüne akmakta olup 2010 yılına kadar dörtte üçünden fazlasını petrol ve gaz sektörüne yapılan yatırımlar oluşturdu. 2022 yılında ise bu sektöre yapılan yatırımlar toplam yatırım hacminin yalnızca %43'ünü oluşturdu. 2022 yılında 28 milyar doları bulan toplam brüt yatırım hacmi son on yılın rekorunu kırdı.
Yatırım Komitesi’nin açıklamasına göre, bugünlerde yatırımcıların imalat sanayinde projelerini hayata geçirmeye hazır olduğu ortadadır. Bu amaçla Kazak hükümeti gerekli altyapıyı sağlamakta, ulaşım ve lojistik koridorlarını geliştirmektedir.
Kazakistan’da yerel üretimi arttırmak için çeşitli faaliyet türlerine göre kolaylıklar sağlanmakta olup, Kazak ve yabancı yatırımcıların bu kolaylıklardan eşit şartlarda yararlanabilecekleri belirtiliyor. Son yılların sonuçlarına göre ülkenin ulusal proje havuzunun %80'i yabancı iştirak olmadan hayata geçiriliyor.
Yabancı yatırımların çekilmesinden sorumlu olan KAZAKH INVEST Ulusal Şirketi her yıl 70 yatırım teklifi hazırlamakta, yabancı yatırımcılarla 2 000'e yakın toplantı yapmakta ve kurumun destekleriyle her yıl 40'ın üzerinde proje hayata geçirilmektedir. Dışişleri Bakanlığı'nın üç aşamalı sistemin bir parçası olan KAZAKH INVEST, yeni yatırımcı arayışında, yabancı yatırımcılarla doğrudan temas kurulmasında ve ön görüşmelerin gerçekleşmesinde yardımcı oluyor.
Kazakistan’ın yatırım cazibesi, Avrupa ile Asya arasında köprü görevi olan ülkenin stratejik konumundan da kaynaklanıyor. 2022 yılında küresel çapta %12 oranında düşüş yaşanırken, Orta Asya bölgesindeki net doğrudan yabancı yatırımlar ise tam tersine %39 artarak 10 milyar dolara yükseldi. Bu tutarın %61’ı Kazakistan’ın payını oluşturdu.