Tokayev, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 14. Zirvesine katıldı
05 / 03 / 2021
Çevrimiçi formatta gerçekleşen zirveye Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Japarov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahmon, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulı Berdımuhamedov, Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Pakistan Başbakanı İmran Han, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Hadi Suleymanpur, Türk Konseyi Genel Sekreteri Bagdad Amreyev katıldı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev konuşmasına Türk halkına ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a pandemide Kazakistan’a gösterdikleri yardımdan dolayı teşekkürlerini dile getirerek başladı. Tokayev, bugün yaşanan zor günlerde küresel düzeyde karşılıklı destek ve yardımın ne denli önemli olduğuna ülkelerin bir kez daha kanaat getirdiklerini belirtti. Kazakistan Cumhurbaşkanı konuşmasında pandeminin olumsuz ekonomik sonuçlarının ortadan kaldırılması konusu üzerinde durdu. Krize karşı kapsamlı bir planın uygulanması sayesinde Kazakistan’ın pandeminin olumsuz etkilerini asgariye düşürebildiğini belirten Tokayev, ülkenin inşaat, tarım ve üretim alanlarında artış sağlayabildiğini vurguladı. “Bu yıl GSYİH’de %3’ten fazla artış bekliyoruz.” dedi. EİT ile işbirliğinin Kazakistan’ın başlıca dış politik önceliklerinden biri olduğunu dile getiren Kasım-Jomart Tokayev, Teşkilat çerçevesindeki işbirliğinin temelini büyük altyapı ve sosyal projelerin oluşturması gerektiğini söyledi. Tokayev’e göre, önü açık projelerden biri, Çin ile uygulanan Trans-Hazar Uluslararası Taşıma Güzergahı’dır. Kasım 2019’da Şian-İstanbul-Prag güzergahında başlatılan konteyner tren seferlerinin Kazakistan, Çin, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’yi bağladığı belirtildi. Geçen yılın Nisan ayında Şian-İzmir güzergahında ilk konteyner treninin seferi gerçekleşti. Tren yaklaşık 7 000 kilometrelik yolu 16 gün içinde katetti. Tokayev, “Bunlar işbirliğimizin güzel örnekleridir. Ancak sürdürülebilir gelişme sağlamak için yapacağımız daha çok şey var. Bu sene Kazakistan-Türkmenistan-İran demiryolu güzergahının artık tam kapasiteyle hizmet vermesini sağlamalıyız. Türkistan’dan Taşkent’e uzanan hızlı demiryolunun hem Kazakistan’ın, hem Özbekistan’ın turizm potansiyelini arttırması, yolculuk süresini iki saate indirmesi, ülkelerimiz arasındaki sosyal temasları ve iş çevrelerimiz arasındaki iletişimi kolaylaştırması bekleniyor.” diye konuştu.
Kasım-Jomart Tokayev, Kazakistan’ın Afganistan’daki altyapı projelerine katılımına da değindi. “Rus ve Özbek partnerlerimizle ülkemiz Mazari Şerif – Kvetta ve Mazari Şerif – Peşavar demiryollarının inşaatına katılıyor. Afganistan ile karşılıklı ticaretimiz geçen yıl %55 oranında arttı.” diye konuştu. Gıda güvenliğinin de önemli olduğunu ifade eden Tokayev, Kazakistan’ın tarım alanında EİT’in tüm inisiyatiflerini desteklediğini belirterek, üye devletleri merkez ofisi Nur-Sultan’da bulunan İslam Gıda Güvenliği Teşkilatı’na (IOFS) üye olmaya çağırdı. Cumhurbaşkanı, “Ulusal toptan dağıtım ve lojistik merkezleri ağının kurulması üzerinde çalışıyoruz. Kazakistan ile Özbekistan sınırında Uluslararası Ticari-Ekonomik İşbirliği Merkezi kurulmakta.” diye konuştu.
Kasım-Jomart Tokayev, pandemiye rağmen işbirliğinin önü açık yönlerinden biri olan turizm sektörünün imkanları üzerinde de durdu. Cumhurbaşkanı şöyle konuştu: “Kazakistan 2025 yılına doğru turizm sektörünün GSYİH’deki payını %8’e çıkarmak istiyor. Orta Asya ülkeleri ve tüm Türk dünyası için kutsal bir şehir olan Türkistan’ı hızlı bir şekilde geliştiyoruz. Sadece 2020 yılında Türkistan’da altyapı, turizm ve lojistik alanlarında yatırımlar 1 milyar dolara ulaştı. Türkistan, yatırımcı ve turistler için Kazakistan’ın en cazip 10 yeri arasına girdi.”
Sağlık sektörünün de Kazakistan’da yabancı yatırımların çekim merkezi haline gelebileceğini vurgulayan Tokayev, uygun tarifelerin, nitelikli işgücünün ve PPP imkanlarının Türk şirketlerinin ilgisini çekerek, bu şirketlerin Kazakistan’da yeni hastanelerin inşaatı ve bunların yüksek teknolojilerle donatılmasına katıldıklarını dile getirdi. Cumhurbaşkanı, “Türkiye’nin Rönesans Holding’i Kazakistan’ın yedi şehrinde hastane inşaatına başladı. Orhun Medical ise, Kazak Milli Onkoloji ve Radyoloji Enstitüsü ile birlikte bu yıl Almatı’da Tomoterapi Merkezi’ni açmayı planlıyor. Türk şirketlerle işbirliğimizin devam edeceğinden eminim. Diğer üye ülkelerden de partnerlerimizi Kazakistan’ın sağlık sistemine yatırım yapmaya çağırmak istiyorum.” dedi.
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın etkin çalışmalarını sürdürebilmesi için birkaç önerisini dile getiren Cumhurbaşkanı Tokayev, Asya’da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı (CICA) Dönem Başkanı olan Kazakistan’ın EİT ile CICA arasındaki işbirliğinin gelişmesi yönünde katkıda bulunmaya hazır olduğunu belirterek, EİT Dönem Başkanı Türkmenistan’a görevinde başarılar dileyerek konuşmasını tamamladı.